Dünya çapındaki etkin girişimcileri destekleyen bir girişimci ağı olan ve 2007 yılından bu yana ülkemizde de faaliyet gösteren Endeavor Türkiye ile teknoloji şirketleri için strateji, liderlik ve insan & kültür konularında danışmanlık veren Melon’ın ortak yürütülen “Türkiye Teknoloji Sektörü Ücret ve Yan Haklar Araştırma Raporu Haziran 2024” yayınlandı.
Araştırma için Türkiye’nin hızlı büyüyen 71 teknoloji şirketinden veri alındı. 2024 yılının ilk yarısı sonuçlarına göre, enflasyonun giderek yükselmesine rağmen asgari ücrete yansımadığı bu nedenle de belirsizlik ortamının devam ettiği ortaya çıktı. Tüm bu ekonomik koşullar nedeniyle şirketlerin de ücret artışı konusunda henüz net bir plana sahip olmadığı görüldü.
Dövizle maaş enflasyona yenik düşüyor
Teknoloji şirketlerinin yüzde 49’u Temmuz ara döneminde ücret artışı yapmayı planlarken yüzde 33’ü henüz karar vermemiş durumda gözüküyor. Yüzde 18’lik bir kesim ise ücret artışı yapmayı planlamıyor. Bu durumda kararsızlar ve ücret artışı yapmayacağını dile getiren şirketlerin toplam oranı ise yüzde 51’i buluyor. Araştırmaya katılan her 5 şirketten 1’i ise ücret artışlarında dövizi baz aldığını açıklıyor. Araştırmaya katılan şirketlerin yüzde 18’i çalışanlarına döviz bazlı ödeme yapmaya devam ediyor.
Ancak enflasyonun döviz kuru yükselişi üzerinde seyretmesi çalışanlar açısından döviz bazlı ödeme alsalar bile, ücretlerde artış beklentisi içinde olduklarını gösteriyor. 2023 sene sonunda 121 TL olarak belirlenen medyan yemek ücretinin Haziran 2024 itibariyle yüzde 88’lik bir artışla ortalama 225TL’ye yükseldiği görülüyor. Alt çeyrekte bu oran 170 TL olurken, üst çeyrekte günlük yemek desteği 250 TL oluyor. Günlük yemek desteğinde fiyat artışına devam edeceğini belirten şirketler çoğunlukta.
Türkiye artık genç bir ülke değil!
Sadece beş yıl önce, 2018 yılında Türkiye yaş ortalaması 32 iken 2024 yılına geldiğimizde bu sayısının 34 olduğu görülüyor. Araştırma sonuçlarına göre, 2010’lu yıllarda Türkiye’nin kendini “genç ve dijital bir pazarız” şeklinde pazarladığı hikâyeler artık eskisi gibi anlamlı gözükmüyor. Çünkü Türkiye’den çok daha genç ve dinamik olan birçok ülkenin son dönemde öne çıkmaya başladığı görülüyor.
Melon Kurucusu Sure Köse Ulutaş araştırmaya ilişkin yaptığı değerlendirmede Türkiye’de devam eden yüksek enflasyon ortamında, çalışanların beklentileri ve işverenlerin stratejik kararları daha da kritik hale geldiğini vurgulayarak şunları söyledi: “Geçtiğimiz yıl sonunda asgari ücrette yapılan yüzde 49’luk artış ve bu yılın ilk 6 ayında enflasyonun yüzde 25 civarında olması, şirketlerin ücret politikalarını yeniden gözden geçirmelerine neden oldu. Sektördeki insan kaynakları, finans, pazarlama ve satış gibi tüm rolleri kapsayan bu rapor, doğru veriye ulaşmanın ve bu verileri stratejik kararlara dönüştürmenin önemini vurguluyor.”
Çalışanlar neye göre tamam veya devam kararı veriyor?
Melon 2024 Ücret araştırması verilerinden hareketle yapılan analizde çalışanların şirkette kalma süresi ile yıllık genel ücret paketi arasındaki ilişki incelendiğinde pozitif yönlü bir ilişki ortaya çıkıyor. Buna göre çalışanların şirkette kalma süresi arttıkça genel ücret paketlerinde, yani primler ve kar paylaşımı dahil olmak üzere yıllık ücretlerinde bir artış gözleniyor. İşten ayrılan çalışanlarda en popüler ayrılık sebebinin yüzde 39 ile kurumsal şirketlerdeki iş fırsatlarının olduğu görülürken bu nedeni yüzde 21 ile ücretler takip ediyor.
Çalışanların kendilerini değerli hissetmeleri, şirkette kalma olasılıklarını artırıyor. Bu da ihtiyaçlarına uygun faydalar sağlamaktan geçiyor. Çalışanları işten ayrılmaya iten nedenler arasında iş stresi, iş tatmini, iş güvenliği, çalışma ortamı, motivasyon, ücret ve yan haklar yer alabilir. Organizasyonların çalışan performansını artırmak ve işten ayrılma oranlarını azaltmak için etkili stratejiler benimsemeleri gerekiyor.
Türkmen: Türk şirketleri yurt dışında başarılı
Endeavor Türkiye Genel Sekreteri Aslı Kurul Türkmen, son beş yılda küresel ve yerel ekonomik konjonktürde büyük ölçekli değişimler olduğunu belirtiyor. “Çalışmamızı beşinci defa yürütüyoruz, bu süre zarfında yaşam ve çalışma şekillerimizde başta olmak üzere büyük değişiklikler yaşandı” diyen Türkmen, yeni neslin iş gücüne katılımı ve beklentilerindeki değişikliklere dikkat çekerken, Türk asıllı şirketlerin yurt dışında elde ettiği başarılara da vurgu yapıyor.
“Her zorluk bir fırsat yaratıyor”
Aslı Kurul Türkmen şunları söylüyor: “Bunca değişim olurken bugün yeni bir insan kaynağının iş gücüne dahil olduğunu ve yeni jenerasyonun beklentilerinin değiştiğini görüyor bir yandan da Türk asıllı şirketlerin yurt dışındaki başarılarına şahit oluyoruz. Aslında her zorluk, bir fırsat yaratıyor. Dünyada da çok heyecan verici değişimler oluyor. Yapay zekâ teknolojilerinin entegrasyonu, oyunun kurallarını değiştiren bir unsur olma niteliğini devam ettiriyor. Değişimi ilk yakalayan ve bu hıza ekonomik anlamda ayak uydurarak bu değişimi yaratan girişimler, başarıyı yakalamak ve sürdürmek için çok güçlü ekiplere sahip olmak durumunda.”
